Học thuyết về các ngẫu tượng và sự thanh tẩy trí tuệ con người khỏi chúng

Thế nào là idola? Thực chất là những chướng ngại cản trở sự tiến bộ trí tuệ, làm lệch lạc quá trình nhận thức của con người. Hình Ảnh bóng ma, hay ngẫu tượng cho thấy một thực tế là trong quá trình nhận thức nhiều người bị ám Ảnh bởi những sai lầm, nhưng khó xác định là những sai lầm gì, vì thế không tìm ra được phương thức khắc phục. Hơn thế nữa, do chỗ khá nhiều người không nhận thấy mình bị “ma đưa lối, quỷ dẫn đường”, nên nghĩ rằng mình vẫn ở trạng thái bình thường. Những “tù nhân tự nguyện” ấy của hoàn cẢnh cần được “thanh tẩy” đầu óc, thoát khỏi ngẫu tượng, trở lại cuộc sống lành mạnh. Sự thanh tẩy bắt đầu từ các nhà khoa học đang bị chi phối bởi chủ nghĩa giáo điều kinh viện. 

Tính lịch sử của quan niệm về “ảo tưởng” là ở chỗ, những ảo tưởng của nhận thức xuất hiện từ xa xưa, ngay từ những bước đi ban đầu của con người tìm hiểu thế giới. Bacon đã đem đến cho khái niệm này một ý nghĩa nhận thức luận rộng hơn. Theo Bacon, các ảo tưởng một phần cố hữu ở trí tuệ con người tự trong bản chất, một phần xuất hiện trong lịch sử nhận thức, một phần trong sự phát triển cá nhân của con người. 

Phê phán các ảo tưởng chính là phê phán ý thức đời thường và triết học kinh viện. 

Các ảo tưởng thường xuyên ám Ảnh, bám đuổi con người, tạo nên trong con người những quan niệm và những ý tưởng sai lầm, xuyên tạc diện mạo thực của tự nhiên, cản trở con người thâm nhập vào chiều sâu bí hiểm của tự nhiên.